فکت‌نامه | Factnameh

مستعان پلاسمایی

در قسمت ۲۰۸ پادکست هفتگی فکت‌نامه، ابتدا صحبت‌های علی خامنه‌ای درباره دخالت نکردن خود در اقتصاد ایران را درستی‌سنجی کردیم و موارد متعددی در رد این ادعا را برشمردیم.
ادعای دستیابی جمهوری اسلامی ایران به سلاح پلاسمایی، سوژه دیگری است که درباره آن توضیح داده‌ایم.
اظهارات وزیر نفت عراق درباره استفاده نفتکش‌های ایرانی از اسناد جعلی عراقی، با تکذیب معاون وزیر نفت ایران همراه شد؛ تکذیبی که البته به ادعای نادرستی استناد کرده بود و درباره آن توضیح داده‌ایم.
تنش‌های اخیر آمریکا و ایران، بهانه ای برای انتشار اخبار و ادعاهای نادرست شده است. در این قسمت چند موضوع از جمله ادعای بحران تخم‌مرغ در آمریکا، نامه ترامپ به سنا برای حمله به ایران و یک ویدیوی دستکاری‌شده از ترس ترامپ در یک سخنرانی را مرور کردیم.
در ادامه ادعاهای مختلف درباره ترور جان اف کندی، این‌بار به افشای نقش موساد و اسرائیل اشاره شده که درباره نادرست بودن این ادعا نیز صحبت کرده‌ایم.
سه ادعای مختلف درباره وضعیت ناوهای هواپیمابر آمریکا در خاورمیانه، سوژه‌های دیگر این قسمت پادکست فکت‌نامه هستند.
یک گزارش نادرست درباره میزان منابع آنتیموان در ایران و همچنین تکرار چندباره ادعاها درباره ذخایر لیتیوم ایران، دو موضوع دیگری هستند که در کنار ادعای ساخت سلاح پلاسمایی، خاطره رونمایی از «دستگاه کرونایاب مستعان ۱۱۰» را برای ما زنده کرده است و در این قسمت به آن پرداخته‌ایم.
در پایان، فکت‌چک کوتاهی داریم درباره اینکه ماجرای اسکلت غول‌پیکر در غارهای تایلند چیست.
 
00:01:29 مقدمه
00:02:59 ادعای شاخ‌دار دخالت نکردن خامنه‌ای در امور و برنامه‌‌ریزی‌های اقتصادی
00:17:52 ادعای شاخ‌دار درباره دستیابی ایران به سلاح پلاسمایی
00:26:01 اظهارات وزیر نفت عراق درباره استفاده نفتکش‌های ایرانی از اسناد جعلی
00:30:58 ادعای گمراه‌کننده درباره بحران تخم‌مرغ در آمریکا
00:34:56 ادعای بی‌اساس درباره نامه ترامپ به سنا برای حمله به ایران
00:38:49 تکرار ادعای شاخ‌دار «ترس ترامپ از الله‌اکبر»
00:41:15 ادعای بی‌اساس درباره افشای نقش موساد در ترور کندی
00:47:11 تصاویر جعلی از لحظه اصابت موشک یمنی به ناو ترومن
00:51:03 ادعای نادرست درباره خسارت جدی و خطر غرق شدن ناو آمریکایی
00:53:20 ادعای نادرست اعزام ناو هواپیمابر کارل‌وینسون به تنگه هرمز
00:55:51 خبر نادرست درباره کشف منابع جدید آنتیموان در ایران
01:05:12 درباره اسکلت غول‌پیکر در غارهای تایلند چه می‌دانیم؟
01:09:10 کامنت‌ها
 
پادکست فکت‌نامه را فرهاد و رضا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و عضو تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند. گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی،‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
باربد بیات، موسیقی پادکست را ساخته، نادر صمدی تهیه‌کننده پادکست است و افشین نیز تدوین این قسمت را بر عهده داشته است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
ادعای شاخ‌دار دخالت نکردن خامنه‌ای در امور و برنامه‌‌ریزی‌های اقتصادی
ادعای شاخ‌دار درباره دستیابی ایران به سلاح پلاسمایی
اظهارات وزیر نفت عراق درباره استفاده نفتکش‌های ایرانی از اسناد جعلی
ادعای گمراه‌کننده درباره بحران تخم‌مرغ در آمریکا
ادعای بی‌اساس درباره نامه ترامپ به سنا برای حمله به ایران
تکرار ادعای شاخ‌دار «ترس ترامپ از الله‌اکبر»
ادعای بی‌اساس درباره افشای نقش موساد در ترور کندی
تصاویر جعلی از لحظه اصابت موشک یمنی به ناو ترومن
ادعای نادرست درباره خسارت جدی و خطر غرق شدن ناو آمریکایی
ادعای نادرست اعزام ناو هواپیمابر کارل‌وینسون به تنگه هرمز
خبر نادرست درباره کشف منابع جدید آنتیموان در ایران
درباره اسکلت غول‌پیکر در غارهای تایلند چه می‌دانیم؟
کانال پادکست «هزارداستان بودجه» در کست‌باکس

ماجرای معدضما

در قسمت ۲۰۷ و نخستین اپیزود پادکست هفتگی فکت‌نامه در سال ۱۴۰۴، ابتدا آمار یک عضو شورای شهر تهران درباره تعداد قربانیان سگ‌گزیدگی در ایران و سپس ادعای یکی از مروجان مشهور شبه‌علم در صداوسیما درباره زنده کردن مرده‌ها را بررسی کردیم.
در ادامه، به دو ادعای مربوط به ضریب هوشی (IQ) پرداخته‌ایم؛ یکی ادعای تکراری رتبه ایرانیان در دنیا و دیگری اخبار مربوط به ضریب هوشی یک نوجوان ایرانی.
اعلام مجتمع ایران‌مال به عنوان یکی از اهداف حمله اسرائیل و لخت شدن و بی‌احترامی سربازان روس در رزمایش مشترک با ایران، دو ادعایی هستند که نشان شاخ‌دار گرفتند.
ادعای سرطان‌زا بودن ضدآفتاب‌ها و ویدیویی که به تولید غیربهداشتی ماکارونی در پاکستان نسبت داده شده بود، موضوعات دیگری هستند که در این قسمت به آنها پرداخته‌ایم.
پیدا شدن یک موجود افسانه‌ای در ملایر، سوژه دیگری است که پیش از مرور کامنت‌ها درباره آن صحبت کرده‌ایم.
در ابتدا و انتهای این قسمت نیز از مخاطبان عزیز خواستیم تا به ما در انتخاب «ترین»های فکت‌نامه در سال ۱۴۰۳ کمک کنند. 
 
00:00:45 مقدمه
00:07:24 آمار نادرست درباره مرگ و میر ناشی از سگ‌گزیدگی
00:18:20 ادعای شاخ‌دار زنده کردن مرده از طریق فصد کردن در طب سنتی
00:30:43 تکرار چندباره ادعای نادرست درباره ضریب هوشی ایرانیان
00:34:45 ماجرای تارا شریفی و ضریب هوشی بالاتر از اینشتین و هاوکینگ
00:41:31 خبر جعلی درباره برنامه اسرائیل برای حمله به ایران‌مال تهران
00:46:15 ادعای شاخ‌دار لخت‌شدن و ادرار نیروهای روسی در برابر ناو ایرانی
00:52:21 کرم‌های ضدآفتاب استاندارد برای سلامتی ضرر ندارند
00:58:32 این ویدیو، تولید صابون رشته‌ای در پاکستان است، نه ماکارونی
01:04:42 ویدیوی ساختگی از موجودی افسانه‌ای «مردآزما»
01:12:54 کامنت‌ها
 
پادکست این هفته فکت‌نامه را فرهاد، رضا و رزا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و دو عضو تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند. گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی،‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
آمار نادرست درباره مرگ و میر ناشی از سگ‌گزیدگی
ادعای شاخ‌دار زنده کردن مرده از طریق فصد کردن در طب سنتی
تکرار چندباره ادعای نادرست درباره ضریب هوشی ایرانیان
ماجرای تارا شریفی و ضریب هوشی بالاتر از اینشتین و هاوکینگ
خبر جعلی درباره برنامه اسرائیل برای حمله به ایران‌مال تهران
ادعای شاخ‌دار لخت‌شدن و ادرار نیروهای روسی در برابر ناو ایرانی
کرم‌های ضدآفتاب استاندارد برای سلامتی ضرر ندارند
این ویدیو، تولید صابون رشته‌ای در پاکستان است، نه ماکارونی
ویدیوی ساختگی از موجودی افسانه‌ای «مردآزما»
کانال پادکست «هزارداستان بودجه» در کست‌باکس

نامه داری ... تو راهه

در ابتدای قسمت ۲۰۶ پادکست هفتگی، از مخاطبان خواستیم در انتخاب «ترین»های فکت‌نامه در سال ۱۴۰۳ به ما کمک کنند و بگویند که به نظرشان مهمترین، برترین یا حتی عجیب‌ترین فکت‌چک و سوژه سال، چه بوده است.
برخی ادعاها درباره محتوای نامه دونالد ترامپ به علی خامنه‌ای، نخستین سوژه فکت‌چک‌های این هفته است.
انتشار تصاویر منتسب به علی بن ابیطالب و ادعای نگهداری‌شان در موزه لوور، از ادعاهایی بود که بخاطر پخش سریال «معاویه»، مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و آن را فکت‌چک کردیم.
ارائه آمارهای مبهم از میزان سقط جنین در ایران، موضوع تازه‌ای نیست و این بار نیز به یک ادعا در این رابطه اشاره کرده‌ایم.
ویدیویی که دلارهای ارسالی جمهوری اسلامی به حزب‌الله لبنان را نشان می‌دهد، سوژه دیگر فکت‌چک‌های این قسمت است.
ادعای ازدواج چندین هزار جوان با افراد مسن‌تر از ۵۰ سال در ایران و نیز ادعای اختصاص زمین رایگان به تمام ایرانیان، موضوعات دیگر این هفته هستند.
ممنوعیت ماموگرافی در سوئیس، ادعای نادرستی است که به زبان‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شده و درباره آن توضیحات نسبتا مفصلی داده‌ایم.
ادعاها درباره ترور جان اف کندی، این‌بار ابعاد تازه‌ای پیدا کرده و دستمایه پست‌های جدیدی در فضای مجازی شده است. در این قسمت به آن پرداخته‌ایم.
در پایان این قسمت، یک فکت‌چک کوتاه درباره ادعایی را مرور کردیم که باز هم پای ناسا و ابرهای باران‌زا را به میان کشیده بود.
 
00:01:42 مقدمه
00:04:36 متن جعلی منتسب به نامه دونالد ترامپ به علی خامنه‌ای
00:11:33 انتساب تصاویر نادرست به امام علی و ادعای نگهداری در «لوور»
00:22:52 آمارهای مبهم و نامشخص درباره سقط جنین در ایران
00:29:34 ویدیوی دلار در بسته‌های پنیر ارتباطی با ایران و حزب‌الله ندارد
00:32:17 ادعای ازدواج ۲۵ هزار جوان با افراد بالای ۵۰ سال در ایران
00:34:51 ادعای نادرست اختصاص زمین رایگان به ایرانی‌ها
00:43:54 ماموگرافی در سوئیس ممنوع نیست
00:55:30 ادعای نادرست درباره ویدیوی ترور جان اف کندی
01:05:18 ادعای نادرست درباره دستگاه تولید ابر و باران ناسا
01:07:44 کامنت‌ها
 
پادکست این هفته فکت‌نامه را فرهاد و رزا اجرا می‌کنند که به ترتیب سردبیر و عضو تحریریه سایت فکت‌نامه‌اند. گفت‌وگوهای هفتگی آنان بازتابی از تلاش‌های تیم فکت‌نامه برای درستی‌سنجی خبرها و نقل‌قول‌های سیاسی،‌ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
پادکست فکت‌نامه را می‌توانید صبح جمعه هر هفته ساعت هشت صبح به وقت ایران در همه اپلیکیشن‌های پادکست دریافت کنید.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:
متن جعلی منتسب به نامه دونالد ترامپ به علی خامنه‌ای
انتساب تصاویر نادرست به امام علی و ادعای نگهداری در «لوور»
آمارهای مبهم و نامشخص درباره سقط جنین در ایران
ویدیوی دلار در بسته‌های پنیر ارتباطی با ایران و حزب‌الله ندارد
ادعای ازدواج ۲۵ هزار جوان با افراد بالای ۵۰ سال در ایران
ادعای نادرست طرح دولت برای اختصاص زمین رایگان به ایرانی‌ها
ماموگرافی در سوئیس ممنوع نیست
ادعای نادرست درباره ویدیوی مربوط به ترور جان اف کندی
ادعای نادرست درباره دستگاه تولید ابر و باران ناسا
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه

فوکویاما و بال‌های تشیع

در قسمت ۲۰۵ پادکست هفتگی فکت‌نامه، بعد از یک غافلگیری اولیه، ابتدا به سراغ یک فکت‌چک اقتصادی درباره وعده نادرست عیدی هفت میلیون تومانی می‌رویم و پس از آن می‌بینیم بین مسعود پزشکیان و امام جمعه اسلامشهر، حق با کیست. ادعاهای نادرستی درباره فوکویاما و کیسینجر را مرور می‌کنیم و در ادامه نیز پست‌های شبکه‌های اجتماعی را درباره روتشیلدها، حمله اسرائیل، نادر جهانبانی و آتش‌زدن خانه خمینی درستی‌سنجی خواهیم کرد. در پایان هم به سراغ نقل‌قولی می‌رویم درباره فروش کلیه در ایران و پادکست را با مرور کامنت‌ها به پایان می‌بریم.
00:05:48 وعده عیدی هفت میلیون تومانی
00:09:58 پزشکیان و امام جمعه اسلامشهر
00:17:08 فوکویاما و تشیع 
00:27:10 کیسینجر و روح‌الله خمینی
00:32:51 تشویق روتشیلدها 
00:42:01 حمله اسرائیل به بیت رهبری؟ 
00:44:58 دفاعیات نادر جهانبانی 
00:50:48 ویدئوی آتش‌زدن خانه روح‌الله خمینی
00:53:52 نقل‌قول درباره فروش کلیه
00:57:45 کامنت‌ها 
پادکست این هفته فکت‌نامه را فرهاد و رزا اجرا می‌کنند.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:
ادعای نادرست عیدی ۷ میلیون تومانی برای ۶۰ میلیون ایرانی
بگومگوی پزشکیان و امام جمعه اسلامشهر درباره دولت و دلار
افسانه‌ای درباره فوکویاما و مهدویت
ادعای نادرست اظهارنظر کیسینجر درباره مراسم تشییع روح‌الله خمینی
ادعاهای نادرست درباره ثروت و نفوذ خانواده روتشیلد
ادعای نادرست درباره قطعی‌شدن حمله اسرائیل به بیت رهبری
متن جعلی دفاعیات نادر جهانبانی خطاب به صادق خلخالی
انتشار فیلم قدیمی از آتش زدن خانه روح‌الله خمینی
نقل قول قدیمی و ناقص از نماینده مجلس درباره فروش کلیه
ادعای شاخ‌دار خودروی آبسوز

روغن‌های مشتعل

این هفته در قسمت ۲۰۴ پادکست فکت‌نامه، در کمتر از یک ساعت، فکت‌چک‌هایی با موضوعات مختلف را مرور می‌کنیم.
ابتدا دو فکت‌چک مربوط به تشییع جنازه حسن نصرالله را مرور می‌کنیم و بعد به سراغ ادعای نادرستی می‌رویم که در صداوسیما درباره رمز ارزها منتشر شده است. در پایان نیز سه موضوع مربوط به سلامت را فکت‌چک می‌کنیم: جراحی بینی، قهوه و روغن آفتابگردان.
00:01:53 انتساب تصویر نادرست به شرکت‌کنندگان در تشییع حسن نصرالله
00:05:28 عکس وداع عبدالکریم نصرالله پدر حسن نصرالله با او
00:08:18 دونالد ترامپ برای فعالیت ایرانیان در بازار رمز ارز، ممنوعیت ایجاد نکرده است
00:13:04 ادعا نادرست درباره ممنوعیت جراحی بینی در ایران
00:19:04 ادعای نادرست درباره کشنده و خواب‌آور بودن قهوه
00:27:16 ادعای بی‌اساس درباره خطرناک بودن روغن‌های مایع خوراکی
00:36:29 کامنت‌ها
پادکست این هفته فکت‌نامه را فرهاد و رزا اجرا می‌کنند.
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:
انتساب تصویر نادرست به شرکت‌کنندگان در تشییع حسن نصرالله
عکس وداع عبدالکریم نصرالله پدر حسن نصرالله با او
دونالد ترامپ برای فعالیت ایرانیان در بازار رمز ارز، ممنوعیت ایجاد نکرده است
ادعا نادرست درباره ممنوعیت جراحی بینی در ایران
ادعای نادرست درباره کشنده و خواب‌آور بودن قهوه
ادعای بی‌اساس درباره خطرناک بودن روغن‌های مایع خوراکی

چاق‌کننده‌ترین؟!

این هفته در قسمت ۲۰۳ پادکست فکت‌نامه، ابتدا دو فکت‌چک مربوط به حوزه سلامت را بررسی می‌کنیم و سپس خبرهای نادرستی درباره دفن زباله اتمی در خلیج فارس، ویدئویی مربوط به راهپیمایی ۲۲ بهمن و ادعای بی‌اساس افغانستانی بودن پدر و پدربزرگ سعید جلیلی را مرور می‌کنیم.
دو عکس ساختگی مربوط به ایران و ویتنام و همچنین ویدئویی که به اشتباه ادعا می‌شود مربوط به غرفه ایران در ریاض است، دیگر فکت‌چک‌های این هفته پادکست فکت‌نامه‌اند.
پادکست این هفته فکت‌نامه را فرهاد و رزا اجرا می‌کنند.
 
00:03:08 ادعاهای بی‌اساس درباره انتشار سم از طریق آب آشامیدنی و هوا
00:12:00 مونوسدیم گلوتامات (MSG) چاق‌کننده‌ترین ماده دنیا نیست
00:18:12 ادعای نادرست درباره دفن زباله‌های اتمی در خلیج فارس
00:23:34 خبر نادرست دستگیری خدمه هلی‌کوپتر برای نشان‌دادن جمعیت ۲۲بهمن
00:31:12 ادعای نادرست افغانستانی بودن پدر سعید جلیلی
00:38:15 عکس و خبر ساختگی درباره کودکی که ادعا شده در خیابان رها شده
00:44:00 عکس ساختگی منتسب به زمانی که آمریکایی‌ها ویتنام را ترک کردند 
00:49:43 ادعای نادرست درباره غرفه جشنواره رقص جمهوری اسلامی در ریاض
00:53:37 کامنت‌ها
 
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:
 
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
ادعاهای بی‌اساس درباره انتشار سم از طریق آب آشامیدنی و هوا
مونوسدیم گلوتامات (MSG) چاق‌کننده‌ترین ماده دنیا نیست
ادعای نادرست درباره دفن زباله‌های اتمی در خلیج فارس
خبر و ویدیوی نادرست درباره دستگیری خدمه هلی‌کوپتر برای نشان دادن جمعیت کم ۲۲بهمن
ادعای نادرست افغانستانی بودن پدر سعید جلیلیعکس و خبر ساختگی درباره کودکی که ادعا شده در خیابان رها شده
عکس ساختگی منتسب به زمانی که آمریکایی‌ها ویتنام را ترک کردند
ادعای نادرست درباره غرفه جشنواره رقص جمهوری اسلامی در ریاض

واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: «اسلام» پوست‌شان را می‌کند

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.
این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.
در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.در این قسمت، به سراغ کلیدواژه «اسلام» می‌رویم؛ واژه‌ای که در نیم قرن گذشته در زبان رهبران جمهوری اسلامی، بارها به عنوان ابزاری برای پیشبرد خواسته‌های سیاسی و اجتماعی آنها استفاده شده است.
در قسمت چهاردهم «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، مرور می‌کنیم که رهبران جمهوری اسلامی، چگونه خود را عین «اسلام» معرفی می‌کنند.
:لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامهhttps://factnameh.com/fa/reports/2025-02-18-Disinfo-Glossary-14

گاندی و امام حسین

این هفته در قسمت ۲۰۲ پادکست هفتگی فکت‌نامه به دور دنیا سفر می‌کنیم؛ از ایران تاجیکستان، ترکیه، ایسلند و هندوستان می‌رویم و مجموعه فکت‌چک‌هایی که هفته گذشته در سایت فکت‌نامه منتشر شده است را به صورت خلاصه مرور می‌کنیم.
دو فکت‌چک ابتدایی مربوط به عکس‌های جعلی و قدیمی است از فرمان اجرایی ترامپ و دیگری از فرزند رهبر جمهوری اسلامی.
همچنین ادعاهای نادرست درباره طرح حمایت از خانواده را بررسی می‌کنیم. این هفته هم دوباره به ادعای نادرست دیگری مربوط به ویروس اچ‌پی‌وی در ایران می‌پردازیم.
ادعای شاخ‌دار کشف گوشت انسان در رستوران‌های تهران و فکت‌چک‌هایی درباره تاریخ گیلان، وضعیت کودک همسری در آمریکا دیگر سوژه‌های این هفته‌اند.
همچنین ادعاهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی فارسی مربوط به اتفاقاتی در ایسلند، تاجیکستان، هندوستان را بررسی می‌کنیم.
در پادکست این هفته به این سوال پاسخ می‌دهیم که چرا ادعایی که سال‌هاست از زبان گاندی درباره امام حسین مطرح می‌شود، ارتباطی با گاندی ندارد و این اپیزود را با فکت‌چکی درباره محمد الجولانی به پایان می‌بریم.
00:02:53 ادعای نادرست درباره پیش‌شرط ترامپ برای مذاکره با ایران
00:05:08 استفاده رسانه‌ها از عکس قدیمی مجتبی خامنه‌ای در راهپیمایی ۲۲ بهمن
00:06:36 ادعای نادرست درباره «طرح جدید» حمایت از خانواده‌های ایرانی
00:10:39 دانسته‌ها و ابهامات درباره میزان شیوع ویروس اچ‌پی‌وی در ایران
00:19:06 تصویر ساختگی از مهرانه مهین ترابی و حمید فرخ‌نژاد
00:21:07 ادعاهای بی‌اساس درباره کشف گوشت انسان در رستوران‌های تهران
00:26:19 ادعای نادرست استفاده اشکانیان گیلان و مازندران از رسم‌الخط لاتین
00:33:11 در مورد وضعیت کودک‌همسری در ایالات متحده چه می‌دانیم
00:38:35 ادعای شاخ‌دار درباره پرداخت حقوق به مردانی که با زنان ایسلندی ازدواج کنند
00:42:39 تاجیکستان به گردشگران ایرانی، هتل رایگان هدیه نمی‌دهد
00:45:43 ادعای نادرست درباره واژگونی کشتی گردشگری در آب‌های ترکیه
00:47:53 ادعای نادرست درباره ویدئویی مربوط به آیین‌های هندو
00:51:29 اظهارنظرهای گاندی درباره حسین بن علی
00:56:57 زنی که با پوشیه کنار جولانی ایستاده، همسر او نیست و یک شاعر سوری است
00:58:50 کامنت‌ها
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:
 
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
ادعای نادرست درباره پیش‌شرط ترامپ برای مذاکره با ایران
استفاده رسانه‌ها از عکس قدیمی مجتبی خامنه‌ای در راهپیمایی ۲۲ بهمن
ادعای نادرست درباره «طرح جدید» حمایت از خانواده‌های ایرانی
دانسته‌ها و ابهامات درباره میزان شیوع ویروس اچ‌پی‌وی در ایران
تصویر ساختگی از مهرانه مهین ترابی و حمید فرخ‌نژاد
ادعاهای بی‌اساس درباره کشف گوشت انسان در رستوران‌های تهران
ادعای نادرست استفاده اشکانیان گیلان و مازندران از رسم‌الخط لاتین
در مورد وضعیت کودک‌همسری در ایالات متحده چه می‌دانیم
ادعای شاخ‌دار درباره پرداخت حقوق به مردانی که با زنان ایسلندی ازدواج کنند
تاجیکستان به گردشگران ایرانی، هتل رایگان هدیه نمی‌دهد
ادعای نادرست درباره واژگونی کشتی گردشگری در آب‌های ترکیه
ادعای نادرست درباره ویدئویی مربوط به آیین‌های هندو
اظهارنظرهای گاندی درباره حسین بن علی
زنی که با پوشیه کنار جولانی ایستاده، همسر او نیست و یک شاعر سوری است

خارمریم و گلاب، حنا و نوره

قسمت ۲۰۱ فکت‌نامه را با چند ادعای نادرست درباره طب سنتی و گیاهی شروع می‌کنیم؛ از ادعاهای نادرست درباره اثر درمانی گیاه خار مریم بر کبد تا نوشیدن گلاب و مالیدن نوره برای درمان زگیل تناسلی.
پس از آن، توضیح می‌دهیم که چرا ادعای حذف شدن تدریس اسلام در عربستان، ادعای درستی نیست و در ادامه فکت‌چک‌هایی را درباره آتش‌سوزی لس‌‌انجلس و همچنین ایلان ماسک مرور خواهیم کرد.
این قسمت پادکست فکت‌نامه با دو فکت‌چک مربوط به خبرهای ایران به پایان می‌رسد و پیش از خداحافظی هم چند کامنت را مرور می‌کنیم.
00:03:42 ادعای نادرست تاثیر قطعی گیاه خارمریم در درمان هپاتیت
00:06:06 ادعای نادرست درباره درمان بیماری‌ها با نوشیدن گلاب
00:08:33 ادعای نادرست درمان زگیل تناسلی با حنا و نوره (واجبی)
00:10:48 ادعای بی‌اساس درباره دلیل نباریدن برف و باران در ایران
00:14:04 عربستان سعودی، تدریس اسلام را در مدارس متوقف نکرده است
00:18:07 ادعای شاخ‌دار درخواست کمک آتش‌نشانی آمریکا از آتش‌نشانی ایران
00:21:51 نقل‌قول جعلی منتسب به ایلان ماسک درباره سرمایه‌گذاری در ایران
00:22:55 عکس‌های ساختگی از ایلان ماسک در یک ویدئوی اینستاگرامی
00:24:31 ادعای جعلی درباره پروژه ربات‌های ایلان ماسک برای نگهداری جنین
00:26:53 خبر نادرست حذف کلی آزمون آیین‌نامه رانندگی در ایران
00:28:56 ادعای نادرست درباره خرید و معافیت از سربازی در ایران
00:31:08 کامنت‌ها
فهرست فکت‌چک‌ها و پیوند‌هایی که در این قسمت به آنها اشاره می‌کنیم یا در این هفته در سایت فکت‌نامه منتشر کرده‌ایم:
فهرست و تعریف نشان‌های فکت‌نامه
ویدئوهای آموزشی مکتب‌خانه
ادعای نادرست تاثیر قطعی گیاه خارمریم در درمان هپاتیت و بیماری‌های کبدی
ادعای نادرست و غیرعلمی درباره درمان بیماری‌ها با نوشیدن گلاب
ادعای نادرست درمان زگیل تناسلی با حنا و نوره (واجبی)
ادعای بی‌اساس درباره دلیل نباریدن برف و باران در ایران
عربستان سعودی، تدریس اسلام را در مدارس متوقف نکرده است
ادعای شاخ‌دار درخواست کمک آتش‌نشانی آمریکا از آتش‌نشانی ایران
نقل‌قول جعلی منتسب به ایلان ماسک درباره سرمایه‌گذاری در ایران
عکس‌های ساختگی از ایلان ماسک در یک ویدئوی اینستاگرامی
ادعای جعلی درباره پروژه ربات‌های ایلان ماسک برای نگهداری جنین
خبر نادرست حذف کلی آزمون آیین‌نامه رانندگی در ایران
ادعای نادرست درباره خرید و معافیت از سربازی در ایران

واژه‌نامه دروغ‌پراکنی: نمی‌شود برای هر چیزی «سند» بدهیم

پادکست و مجموعه‌مقالات «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به کلیدواژه‌هایی می‌پردازد که در گفتمان رسمی حکومت ایران برای انتشار ادعاهای بی‌مبنای خود استفاده می‌شود.
این کلیدواژه‌ها طی چندین دهه به طور سیستماتیک از سوی مقامات ارشد و رسانه‌های دولتی ایران استفاده و به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از سازوکار انتشار اطلاعات نادرست در ایران تبدیل شده‌اند.
در نتیجه این کلیدواژه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در تبلیغ باورهای نادرست و غیرمستند در جامعه ایران داشته‌اند، تا جایی که نه تنها بر حامیان حکومت ایران، بلکه به‌طور غیرمستقیم بر ادبیات منتقدان و مخالفان نیز تأثیر گذاشته است.
بسیاری از اوقات، مقام‌های حکومتی برای جا انداختن روایت‌های ساختگی، مدعی می‌شوند که برای آن روایت‌ها «سند» دارند؛ مستنداتی که در بهترین حالت، صرفاً در حد نقل‌قول‌های عجیب از منابع غیرقابل‌اعتبار هستند.
از محمود احمدی‌نژاد گرفته تا مقام‌های مختلف جمهوری اسلامی و شخص علی خامنه‌ای، از اعتراضات بعد از انتخابات ۸۸ گرفته تا همه‌گیری کرونا، این روش برای حکومت ایران کاربردهای متنوعی داشته است.
در قسمت سیزدهم «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی»، این شیوه آشنای انتشار اخبار ساختگی را به اتفاق مرور می‌کنیم.
پادکست «واژه‌نامه دروغ‌پراکنی» به همراه مقاله مرتبط با آن، هر دو هفته یک‌بار چهارشنبه‌ها در پادگیرها و سایت فکت‌نامه منتشر خواهد شد.
:لینک مقاله در وبسایت فکت‌نامه
https://factnameh.com/fa/reports/2025-02-04-Disinfo-Glossary-13